Mostrando postagens com marcador fazenda de café. Mostrar todas as postagens
Mostrando postagens com marcador fazenda de café. Mostrar todas as postagens

terça-feira, 29 de julho de 2025

La Promessa de ‘na Tera Nova

 


La Promessa de ‘na Tera Nova


Capìtolo Primo — El Destin Scelto

Quando che Gabriele Montanari lu el ze montà su el vapor a Génova, el cielo zera scuro e pesante, come se el mar e el cielo i gavea fato un pato de silénsio. La so mòier, Donata, la ghe tegneva streto el brasso, e i so do fiòi, Luisa e Pietro, i se grapava al so tabaro come se no volesse lassarla ´ndar.

Ma Gabriele el no podea esità. Gavea trentoto ani e do ètari de tera rovinà da dèbiti, da i granai falì e da le brose tardie. L’Itàlia nova unita parlava de libartà, ma portava solo misèria. Quando el sentì parlar de la "tera del cafè", del "Brasil", che pagava con schei veri par i brassi forti, no el ga pensà do volte. El se ga metesto assieme con altri de la so contrà — i Pedersoli, i Barlandi — e lu el ze partì.

Soto ´ntel fondo scuro del vapor Ester, la traversia no la zera solo un viaio tra continenti, ma un lento batèsimo de sal, paura e rassegnassion. Le taole del barco spiatolava come se protestasse ogni volta che l’Atlántico le sbatea contro, e el odor grosso de sudor, de gòmito e de aqua màrcia ghe entrava ´ntel naso come ‘na maledission che no se podea cavar via.

Par zorni sensa fin, el dondolar del barco rivoltava el stómego; i òmeni curvà in silénsio, le done che pregava con i oci smarì, e i putei che pianseva ´ntel scuro, sensa capir parché el mondo zera diventà cusì streto e ùmido. Le bote de àqua, che a l’inìsio pareva la salvessa, presto le spandèa un odor rancido mescolà con la marésia de legno fradìcio.

La morte, discreta come ‘na bavesa de ària, la passava tra i corpi. No vegniva con i gridi, ma con el silénsio de chi che no respirava pì. De matina, do marinai rivava con ‘na tela strassà. I incartava el corpo sensa tante stòrie, come se fusse un peso qualsiasi, e lo butava in mar con l’indiferensa de chi che el ga za fato quela roba par dessene de volte. El son del corpo che cascava in àqua — un tonfo muto, e po’ un silénsio eterno — zera un capìtolo che no se scrivea, ma che restava drento.

Gabriele, disteso sora ‘na tola che serviva da leto, el scrivea tuto con le man tremanti. Gavea poco pì de vente ani, i oci cavà da la febre e la barba che ghe copriva la facia zòvene. Ogni pàgina del so quaderno zera un refùgio e ‘na resistensa. El segnava i nomi, le date, le impression, el odor de le onde, el nùmaro de putei che no rivava a finir la setimana. El scrivea come chi che no vol èsser desmentegà.

El zera convinto che la so stòria — quela traversia, quel inferno che flutoava, quela speransa picinina in meso al abìsso — un zorno la sarìa servida. Magari par qualcuno, in futuro, par saver che i ghe zera stà. Che i gavea vissù. Che i gavea sonià ‘na tera dove la fame no gira scalsa.

Quando i rivò a Santos, in zenaro del 1889, i ze sbarcà come èbri, barcolando. Ma el peso dovea ancora rivar. I ga portà tuti in quel che i ciamea la "Hospedaria dos Imigrantes", un gran capanon pien de leti de legno, con odor de disperassion e oci persi che no savea ‘ndove vardar.

Lì, Gabriele lu el ga imparà a tacer. Zera pì sicuro.

Capìtolo Secondo — La Màchina de la Speransa

La sorte, questa vècia baldraca caprissiosa, la ga soriso ai Montanari. I ga stà mandàa a la fazenda Santa Apolonia, ´ntel interno de la provìnsia de San Paolo, invece che in le tera lontan dove tanti — come i Bonfiglioli — i spariva sensa pì scrivar gnente a casa.

La fazenda zera un mondo isolà, serà in sé stesso come un corpo antico che no vol morir, e lì comandava la volontà de un omo solo: el baron Giacomo Ferraz de Mello. El portava ancora el tìtolo come se valesse qualcosa, anca se tuti savea che la so fortuna la se sgretolava ano dopo ano. Zera un omo de moda elegante e parole teatrali, ma con i oci furbi. E da quei oci el tirava fora el poco potere che ghe restava. No fasea gnanca un passo falso. Ogni gesto, ogni òrdine, ogni contrato, gavea el guadagno come spina dorsal. La carità, par lù, zera un lusso da borghesi — e el lusso, da tempo, no ghe entrava pì ´nte le spese.

El laoro par i coloni zera ‘na màchina grossa, sorda a ogni pietà. Sota el sol che spacava la tera come pele seca, i piantava cafè fin che i diti i se induriva come radisa. Quando el vento no spirava, el calor vegniva su da tera come ‘na muràia invisìbile. E quando spirava, el portava zanzare, che i spetava tra i canavéi — ‘na cortina verde ndove l’ària zera stròsa e la pele zera sempre rossa. El tàio de la cana zera un laor da ciechi, con el sudor che scolava mescolà con el sangue, e la pena zera pì constante che l’ombra.

El ciamava quel sistema “colonato”, come se el nome bastasse par darghe un senso de libartà e contrato giusto. Ma Gabriele, atento, lùcido come ´ntel fondago del vapor, el gà capì sùito la verità: zera solo ‘na cornice nova par ‘na tela vècia. Un sistema travestì, adomesticà da le parole, ma che respirava ancora con la boca de la servitù.

No ghe zera catene, ma ghe zera dèbiti. No ghe zera senzale, ma ghe zera paura. E el tempo, che dovea portar progresso, lì lo rifasea solo con altre bandiere.

El pagamento vegniva in boni che se podea spender solo ´ntel spàssio de la fazenda — ndove tuto custava el dòpio. El magnar? Riso sensa gusto, polenta mole, e zorni sensa pan. E ancòi, Gabriele ringraziava. Zera mèio che morir de fredo a Modena.

Quel che no contava ai putei zera che tanti òmeni scampava de note, con la febre, pien de morse de bèstie che el no gavea mai visto. Altri, i moriva. E i morti no tornava mia in Itàlia — tornava solo i so nomi.

Capìtolo Terzo — Parole che Traversea l’Osseano

El 14 de febraro, sentà al’ombra de un capanon, Gabriele el scrivè a so amigo Carlo, che zera ancora in Itàlia. El ga scrito parole con el peso che le meritava. No le fasea bela. El ga contà la pena de chi che rivava, la crudeltà dei alogi, la fame che scavava i visi.

Ma el ga contà anca ‘na picinina vitòria: lù e i Pedersoli gavea laoro. Guadagni bassi, sì — ma veri. E el prometè de mandarghe schei a la mama, anca se solo pochi milréis, par far capir che el gera ancora vivo.

No el ga contà bale. Ma no el ga contà gnanca tuto.

El tegnìa in silénsio el pianser de Donata quando i ga sepeli un visin italian in un cimitero poareto. El ga tacà el timor che i fiòi i cressesse parlando brasilian e la Italia restasse solo ‘na memòria. Parché un omo el se difende no solo con i mùscoli, ma anca con el silénsio.

Capìtolo Quarto — El Tempo che Pianta le So Piantine

I ani i passava come i treni che traversava le campagne paoliste: veloci par chi i varda da lontan, ma lenti e duri par chi el ze drento, sentando ogni sossol.

In tel 1894, Gabriele e Donata i gavea conquistà in ‘na citadina che nasseva da banda de la fazenda, quel che prima pareva un sònio lontan: sinque alquere de tera pròpria, pagà a rate, segnà con steche piantà con forsa ´ntel suolo rosso. Lì, ndove el bosco odorava ancora de abandono, i ga taià radisa con le man, butà zo àlbari con la manara e la testardessa, e falo nàsser i primi pianti de mango, naransa e verdure.

No zera ‘na proprietà, zera un pato. Ogni solco costava un zorno de mal de schena; ogni pianta, ‘na sfida a la seca, ai inseti o ai pressi del marcà. Ma la zera soa. Par la prima volta, la tera soto i piè no la rispondea a el comando de nissun altro. E in quela conquista muta — sensa ini ne anca bandiere — ghe zera pì dignità che in tute le medàlie del mondo.

Luisa la se ga sposà con un altro fiol de emigranti, un certo Vittorio Bianchi. Pietro volèa studià, sognava de farse mèdico — o giornalista ma, mancava i soldi.

La lètara de Gabriele la restò drento ‘na cassa de legno. Ma la so stòria la continuò. Noel ze mai tornà in Itàlia. No el ga mai bevù quel spumante che i gavea promesso. Ma de sera, con el caldo, el se sentava in veranda a vardar le stele, e el diseva:

“Là, da l’altra banda, ghe ze Modena. Ma qua… qua la ze ndove mi go piantà la mia vita.”


Nota de l’Autor

Sto libro "La Promessa de ‘na Tera Nova" el ze nassesto da la voia de dar vose a chi che quasi mai se conta tra le pàgine de la Stòria. Òmeni e done che i ga traversà un ocean con pì paura che certeze, pì fame che robe, e che, anca cusì, i ga avù el coraio de creder che ´ntel mondo ghe zera un posto ndove i so fiòi i podèa crèsser lìbari — anca se lori, forse, no sarìa mia stà davero lìbari.

Par ogni parola scrita, mi go provà de ricordarme che i nùmari fredi dei registri de l’emigrassion i scondea stòrie calde de carne, sudor e pérdita. Le statìstighe no sente mia la fame. No le tremola ´ntel fondago de un vapor. No le sepolta i fiòi ´ntela foresta calda del Brasil. Ma chi che la ga vivesto ‘sta traversia, la ga sentì tuto — e la ga lassà, anca sensa voler, ‘na trassia invisìbile ´ntel paese che el ga aiutà a costruì

Sto libro no el ze mia ‘na biografia precisa, gnanca ‘n tratato stòrico. Lu el ze un tentativo de scoltar el silénsio de le generassion che le ga rivà prima de noialtri. De vardar, tra le rughe dei visi desmentegà, la coraio testarda de chi che la ga costruì case dove prima ghe zera solo boschi, cesete ndove prima ghe zera paura, e scole ndove prima ghe se sentiva solo el colpo de la manara.

Se in qualche momento ti, letor, te senti el odor del cafè novo adesso colto, te senti el scrichiolar de un careto de bo, o te senti un nodo in gola pensando a quel che i ga lassà indrio… alora ‘sta stòria — che la ze inventà, sì, ma anca memòria — la ga fato el so dover.

Con gratitùdine e rispeto,

Dr. Luiz C. B. Piazzetta

sábado, 18 de janeiro de 2025

Raízes de Esperança: Uma Saga de Amor e Coragem do Outro Lado do Oceano





Para ir ao trabalho Gino, um forte rapaz com seus 18 anos recém-completados, percorria diariamente vários quilômetros pelas colinas e vales da província de Treviso, na Itália. O sol dourado da tarde refletia nos campos verdejantes de videiras e oliveiras, pintando um cenário que contrastava com a quietude do pequeno vilarejo onde nasceu. A paisagem idílica não conseguia dissolver a inquietude que o corroía. A situação econômica do país estava cada vez pior, com falta de serviço e insegurança no trabalho, o qual, quando conseguia, remunerava muito mal os trabalhadores, que pouco ou nada sobrava no fim do mês. A pobreza era generalizada no campo e a fome já rondava alguns lares. Muitos milhares de italianos já haviam emigrado para outros países, tanto da Europa como principalmente para a América. Gino, era o filho mais velho, de uma família de doze irmãos, todos menores de idade, sentia que precisava fazer alguma coisa, algo grande além das fronteiras de sua aldeia. A notícia que mudaria o rumo de sua vida chegou em forma de conversa com um amigo. Este lhe contou que, pelas cartas de um parente emigrado alguns anos antes, ele relatava entusiasmado sobre as terras férteis do Brasil, onde o café crescia em abundância, como ouro em grãos. O grande país sul-americano estava contratando aos milhares trabalhadores para as grandes fazendas de café de São Paulo e Espírito Santo e até pagavam a passagem até o local de trabalho. Essa mão de obra estrangeira era muito necessária para preencher a lacuna deixada pela abolição da escravidão no país, onde todos os escravos africanos foram libertos alguns anos antes. Os olhos de Gino brilharam com a possibilidade de uma vida melhor para ele e para a família. Aquilo soava como o destino chamando por ele. Com coragem, ele tomou uma decisão ousada, deixando para trás sua família e sua terra natal, e embarcando em uma jornada incerta em busca de prosperidade. A longa e tumultuosa travessia do oceano foi um grande desafio que testou sua coragem, mas Gino perseverou. Ao chegar ao interior de São Paulo, o jovem italiano encontrou-se em um mundo completamente diferente. As vastas plantações de café se estendiam até onde a vista alcançava, como um mar verde e perfumado. Ele havia sido contratado, quando ainda na Itália, por uma grande fazenda, onde seu trabalho como agricultor apesar de árduo, trazia a promessa de um futuro melhor e isso o mantinha firme. Foi durante esse período de alguns anos na fazenda que Gino ali conheceu Maria Augusta, uma jovem italiana, também proveniente da província de Treviso, emigrada com a família pouco tempo antes, que também buscavam oportunidades em terras estrangeiras. O destino entrelaçou seus caminhos de forma inesperada, e eles decidiram se casar. Juntos, enfrentaram os desafios da vida na enorme fazenda de café, construindo um amor que crescia a cada safra, como os frutos que colhiam. No entanto, a saudade da família na Itália, da qual tinha poucas notícias, nunca o abandonou, mas, o que mais influiu na decisão do casal foi a recessão no cultivo do café, cujos preços estavam em queda no mercado mundial. Depois de alguns anos de trabalho na fazenda, e ainda sem filhos, o casal tomou a difícil decisão de voltar para sua terra natal. Eles retornaram à pequena aldeia onde Gino nascera, no interior da província de Treviso, com a esperança de reconstruir suas vidas. Ali, plantaram novas raízes e estabeleceram-se entre amigos e familiares, mas o desejo de prosperidade continuou a arder em seus corações. A situação econômica da Itália, e da Europa em geral, ainda não estava boa e o trabalho continuava escasso e mal remunerado. Mesmo assim não tinham outra opção e continuaram tocando a vida. Em solo italiano, Maria Augusta e Gino foram abençoados com três filhos: dois meninos e uma linda menina. A vida apesar de muito dura era mais tranquila do que aquela agitação da fazenda de café, mas a situação econômica na Itália novamente começou a piorar rapidamente e as perspectivas de um futuro próspero desvaneceram como um sonho que se desfaz ao acordar. Foi então que eles tomaram outra decisão difícil, mas muito corajosa: emigrar novamente. Em 1909, Gino, Maria Augusta e seus três filhos voltaram ao Brasil, desta vez para ficar. Assinaram um contrato de trabalho em outra grande fazenda de café, onde enfrentaram desafios ainda maiores. A família cresceu, e mais dois filhos nasceram nas terras paulistas, solidificando ainda mais seus laços com o Brasil. Juntando as suas economias, mudaram-se para uma cidade próxima da fazenda que experimentava um período de grande progresso e lá adquiriram um grande lote de terra na periferia e passaram a trabalhar com empregados de pequenas fábricas que surgiam. Cada novo dia era uma batalha contra o desconhecido, mas a esperança e o amor que compartilhavam os mantinham firmes. O tempo passou, e a família de Gino e Maria Augusta prosperou, chegando a abrir com os filhos um pequeno comércio que aos poucos foi se transformando em uma grande rede de lojas com várias filiais, inclusive em cidades vizinhas, hoje um conglomerado de supermercados. Eles viram seus filhos crescerem e construírem suas próprias vidas no Brasil, mantendo viva a rica herança italiana que os ligava à sua terra natal. As histórias de coragem e perseverança de Gino e Maria Augusta continuaram a ser contadas de geração em geração, lembrando a todos que, com determinação e amor, é possível construir um novo lar e um futuro melhor, mesmo em terras distantes. O aroma do café e o sabor do sucesso se entrelaçaram em suas vidas, criando uma história que celebra o amor, a coragem, a emigração e a força da família, traçando um elo indelével entre a Itália e o Brasil.