Mostrando postagens com marcador Artilharia. Mostrar todas as postagens
Mostrando postagens com marcador Artilharia. Mostrar todas as postagens

domingo, 16 de março de 2025

La Potente Artiglieria de Venéssia



 

La Potente Artiglieria de Venéssia

L’Arsenal de Venéssia, el posto pì importante ndove la Serenìssima la ga costruìo el so poder su i mari, oltre che ospitar la costrussion de navi, cordami e tuto quel che formava el poter naval de quela straordinària Repùblica, la zera anca el luogo ndove se fabricava le armi venessian e le so munission. I reparti de fusion e de pòlvera la ze stà alcuni de i setori pì importanti dopo l’introdussion de le armi da fogo. I venessian ga doparà par la prima volta l’artiglieria naval ´ntel 1349, combatendo contro i genovesi visin a Capo Alger, in Sardegna; in teraferma, i ga usà l’artiglieria ´ntel 1376 contro Leopoldo d’Àustria, visin la piassa de Quero, ´ntel comun de la provìnsia de Treviso. 
Ntel 1390, le fonderie che prima le stava ´ntel “Ghetto” le ze stà trasferìe a l’Arsenal, ´ntel sestiere de Cannaregio, che dopo le ze stà destinà a la comunità ebràica; le fonderie de bronzo le ze stà messe ´ntel canton sud, verso l’entrada, mentre el reparto de fabricassion de pòlvera l’è stà piassà ´ntel canton est, verso el convento de San Daniele. 
Le fonderie de bronzo le ze sempre restà ´ntel stesso posto e le ze stà guidà da vintisinque generassion de la famosa famèia de i Alberghetti, autori de vere òpere d’arte de la fusion. Quando, nel 1660, i canon de fero i ze entrà in uso, se ga preferìo portarli diretamente da le oficine visin a le minere, ´ntei vali de Brescia. El reparto de pòlvera, par ovi motivi de sicuressa, lu el ze stà sempre tenù a l’Arsenal, anca se el perìcolo el zera ben presente: el 14 de marso 1509, ghe ze stà un’esplosion e un insséndio che ga danesià anca el convento de San Donato, lì drio a quela zona. Dopo, la parte pirotècnica lu el ze stà spostà ´ntel canton oposto, visin al convento de la Celestia, ma el 15 de setenbre 1539, un altro insséndio violento ga destruìo i capanon del reparto e el muro intorno, rovinando le ciese e i conventi visini. Alora se ga dessiso de far e tegnar la pòlvera in posti isoladi, come l’isola de Sant’Anzolo Caotorta, pròprio “da pòlvera” visin a San Nicolò del Lido.
Drio l’Arsenal, ze restà le fonderie, amplie ´ntel 1539, e i depòsiti de canon e munission: inte le sale de armi, fate de sei grandi ambienti, se tegneva le armi portàtili de tàglio e da fogo; lì se organisava anca bancheti in onor de ospiti ilustri come Enrico III, re de Fransia, ´ntel 1574. El parco de artiglieria e armamenti, messo lungo la via “stradal campagna”, lu el zera sistemà con tanta arte che i lo sciamava “zardin de fero”: lu el ze stà ogeto de meravìlia anca par i visitatori foresti, come Amelot de la Houssaye, che i ga visità l’Arsenal ´ntel 1677, e Charles de Brosses, che lu el ga vardà ´ntel 1739, e che ga lassà na descrission interessante. Ntel 1772, ze stà ordenà un “Museo de Artiglieria” con le pese pì vècie e pressiose. Secondo el raporto de Constantino Veludo al momento de la caduta de la Repùblica, a l’Arsenal ghe zera 5.293 boche de fogo, de le quali 2.518 de bronzo. Venéssia, la Serenìssima orgogliosa, verta al resto del mondo, in testa anca con riguardo a le armi, la so potente artiglieria che la ga fata Regina del Mediteráneo, la ga contà sul insegno de i so insiegneri, de i so lavoradori, de la fedeltà estrema de i so arsenaloti e la ga messo i so sìmboli su le coste de l’Adriàtico e de le so isole, sìmboli che ancora là i son restà.