Mostrando postagens com marcador solidao. Mostrar todas as postagens
Mostrando postagens com marcador solidao. Mostrar todas as postagens

segunda-feira, 17 de novembro de 2025

Chiara Granelli: Coraio e Solitùdine ´nte l’Imigrassion Italiana

 


Chiara Granelli: Coraio e Solitùdine ´nte l’Imigrassion Italiana


El autono se stava pian pian desmentegando sora i coli de la Liguria, quando Chiara Granelli capì che gnente la ligava pì a quela tera. La casa paterna, che ‘na volta zera pien de vosi e de pase, adesso no zera che ‘n ricoaro silensioso de memòrie sfadà. El marìo, Pietro, el zera partì da qualche setimana, prometendo de vender la picola proprietà che lui aveva eredità dopo la morte de la mare. El gavea dito che saria tornà tra pochi zorni, con i schei bastanti par la traversia dei do. Ma el tenpo el zera passà, e sol el silénsio el ze tornà — un silénsio grosso, come la nèbia che se distende sora le viti morte a l’àlbori.

Chiara la capì, sensa sentir gnente, che la zera restà sola. No zera la prima volta che Pietro la tradia con le so busìe. Da tanto che l’alcol el l’avea trasformà in un foresto, un omo che gavea perso la strada e la rason. A ogni tempo, se scioglieva un fià de pi la promesa d’un futuro insieme. E con l’inverno el se avisinava, portando ‘l fredo che taia l’ánima, Chiara la decise che no zera pi tempo de spetar nissun.

La ga vendesto quel poco che ghe restava — ‘na vaca magra, ‘na colsa de lino, l’anelo de fidansamento — e la comprò in bilieto su el vapor Liberty, che dovea partir da Zenoa verso l’Amèrica. No savea cossa la spetava da l’altra banda, ma la savea ben cossa la lassava drìo: la misèria, la vergogna e l’ombra d’un amor che s’era fato veleno.

El porto de Zénoa riboliva de corpi e de soni. Òmini sporchi de carbon spingèa bauli e valise; done tegnea i putei che dormia fra piansi e tossi; i veci se inzinociava davanti al mar, come par domandar perdon de abandonar la pàtria. Chiara vardava tuto con el cuor impastà tra la paura e el coraio. No gavea mai visto el mar. Davanti a quel orisonte de aqua infinita, la se sentì picenina, come ‘na foia menà dal vento.

El Liberty el partì in ‘na matina nebiosa, lassando drìo el odor de sal e de carbone, e portando via centenaia de ànime sbandonà da la so fortuna. La tersa classe, ndove che Chiara la zera acomodà, zera ‘n buco sofocante. L’ària la odorava de sudore, mufa e disperassion. Lei dormia sora un catre de legno, tra gemiti, tossi e el sbatocar sensa fine de le onde. A note, con le lusarne se spegnea, la sentiva pianser le done e scricolar le catene de l’àncora, come se el vapor intiero piansesse el so destin.

I zorni in mar se strascinava in ‘na monotonia amara. Chiara contava el tempo con el nasser e el tramonto del sol, con le porssion poche de pan e brodo, con le tempeste che sbatacava el ponte come se ‘l mondo dovesse cascar. Qualche volta, la ghe parea de sentir el nome de Pietro tra el suon del vento — ‘na ilusion che la fasea pianser sensa saver parché. Altre volte la se imaginava che lu la spetasse a Nova York, pentì, sòbrio, domandando perdon. Ma a volte lei sperava anca che el fusse morto, parché al manco la so assensa gavesse un senso.

Quande el vapor finalmente el ga vardà la Stàtua de la Libertà, Chiara no sentì la gioia che lei spetava. ´Ntei so òci ghe zera el brilo de chi vardava ‘na roba massa lontan. L’Amèrica la se mostrava come ‘na vision: prometente, ma freda e sensa ánima.

Ellis Island, l’ària odorava de desinfetante e paura. I imigranti i zera controlà come bèstie: òci, denti, man, polmoni. Tanti i zera rimandà indrio, altri spariva ´ntei coridoi sensa fin de l’ispession. Chiara, sola e sensa altri documenti che ‘l so passaporto stropià, la ga afrontà le file con rassegnassion. La ze stà liberà al terso zorno, co’ ‘n timbro che ghe dava el dirito de esistar in quel mondo novo — e gnente certessa su cossa far de ‘sta esistensa.

´Ntei primi mesi, lei lavorò come cossidora in ‘na fàbrica de vestiti al Lower East Side. Lei guadagnava poco, vivea in stansete ùmide, dormia contornà da altre done perse come lei. Da le finestre, lei vardava el cielo griso de Nova York rifletarse ´ntele poce de piova e lei pensava al sol de le cołine italian, a la casa che no zera pi, a l’omo che no zera mai tornà.

Con el tempo, el silénsio el ga diventà la so ùnica compagnia. No parlava inglese, e nissun volea sentir el so parlar de misèria. Le domèneghe lei passava ´nte la cesa de Santa Maria, no par fede, ma par ricordo. Qualche volta, quando l’òrgano suonava, lei serava i oci e la imaginava el vento che sbatea sora le montagne de la Liguria.

I ani i ga passà lenti. Chiara la se ga invecià sensa quasi capirlo. Le rughe le ga vigneste fora come mape d’un passato che no volea morir. Mai pì la sentì gnente de Pietro. Forse el se zera negà in qualch’osteria, o forse el continuava a bever la vita fin che no restava gnente. Lei preferia no saverlo.

‘Na tarde d’inverno, con la neve che cascava sora la sità e el fiume Hudson che parea ‘n spècio bianco, Chiara la se sentò su el molo. Lei vardava i navì che partia e rivava, portando e riportando i soni de altri. El vento ghe taiava el viso, e la sentì el stesso fredo de quel zorno che lei avea lassà l’Itàlia. Lei capì alora che el mar, quel stesso mar che ghe parea ‘na libartà, zera stà anca la so preson.

Lei morì sola, qualche setimana dopo, in ‘na stanseta de pension, con la fàssia seren come chi finalmente capisse che serte traversie no ghe ze ritorno. I visin i ga metesto insieme qualche moneta e la ga sepoli in ‘na fossa comun, con el nome de Chiara Granelli – imigrante italiana, 43 ani.

Nissun savea che lei zera ‘stà la dona che gavea traversà el mar da sola. Ma forse, da qualche parte fra le onde del Atlàntico, se sente ancora l’eco del so passo fermo su el Liberty — el passo de ´na dona che gavea osà sfidar el destin, anca quando el destin l’avea desmentegà de lei.


Nota del Autor

Chiara Granelli no la ze mia sol un nome de dona, ma el ritrato de miliaie che el tempo el ga tacà via. ‘Sta stòria che te lesi la ze inventà, ma la ga nassesto da lètare vere, da scriti sbrindolà e da ricordi sparsi ´ntei loghi scuri e profondi dei vapori che traversava l’Atlàntico a la fin del sècolo XIX.

Tra el 1880 e el 1910, pì de quatro milioni de italiani i ga lassà la so pàtria in serca d’una vita manco crudele. Tanti i ga ´ndà verso l’Amèrica del Sud; altri, come Chiara, verso i Stati Uniti, ndove Nova York la zera el primo respiro — e, qualche volta, anca l’ùltimo — de chi scapava da la fame, da le guere e da le desilusion.

Le done che partia da sole, come lei, el femenin se fermava tra la casa, l’ubidensa e el silénsio, traversar el mar sensa un omo zera un ato de ribelion e disperassion. Lore I zera cossidore, contadine, védove, done sbandonà; portava i so putei in brasso e la nostalgia ´ntel cuor. E anca se tante le ze sparì tra fàbriche, stansoni e ospedai sensa nome, ognuna de lore la ga aceso ‘na pienina fiama ´nte la vastità de la stòria.

Chiara la ze el sìmbolo de tute ‘ste vosi che el mar el ga magnà. El so nome el riposa sora le onde, ma el so corao el rimbomba ´nte le generassion che i ga vegnesto dopo — le nepote e bisnepote che, sensa saverlo, le ga eredità la forsa silensiosa de chi zera vignesto prima.

La tragèdia de la so solitùdine la ze, insieme, ‘na vitòria: la vitòria de aver osà viver, de aver traversà el limite che la paura imponea.
E come el vapor Liberty, che la ga portà via da tuto quel che lei amava, Chiara la continua a navegar ´ntel tempo — ‘na dona de carne e ànima, sperduta tra el ricordo e l’òblio, sìmbolo eterno de tute che le ga traversà el mar da sole.

Dr. Luiz Carlos B. Piazzetta



segunda-feira, 26 de maio de 2025

As Aventuras de Giuseppe Morettini: Um Legado Entre Dois Mundos


 

As Aventuras de Giuseppe Morettini: 

Um Legado Entre Dois Mundos


A Partida

Albettone, Itália, 1886

Giuseppe Morettini sentou-se na beira da cama, com as mãos calejadas segurando o chapéu velho. A decisão estava tomada: ele partiria para o Brasil em busca de uma vida melhor. As cartas de um conhecido que emigrara dois anos antes falavam de terras vastas e promessas de trabalho. “Volto em poucos anos, com dinheiro suficiente para recomeçar aqui”, dizia a todos que questionavam sua partida. Mas em seu íntimo, sabia que talvez nunca mais visse sua terra natal.

Sua mãe, Giulia, chorava em silêncio enquanto colocava um rosário na bagagem do filho. “Reze, Giuseppe, e Deus o protegerá. Não importa quão longe esteja, estaremos sempre ligados pela oração.”

No porto de Gênova, Giuseppe embarcou no Vittoria, um navio abarrotado de esperanças e incertezas. Entre os passageiros, conheceu a família Zanetti, que, como ele, buscava reconstruir a vida em um lugar desconhecido.


A Quarentena

Ilha das Flores, Brasil, 1886

A travessia foi dura, com pouca comida e o medo constante de doenças. Quando o navio atracou no porto do Rio de Janeiro, todos os passageiros foram obrigados a tomar a vacina contra a varìola. Giuseppe, porém, não respondeu bem ao procedimento tendo uma forte reação. Ele foi isolado em uma instalação de quarentena na Ilha das Flores, enquanto os Zanetti seguiram viagem.

Durante semanas, Giuseppe lutou contra a solidão e a angústia. A cada dia, observava os navios partindo e imaginava o que seria de sua vida. “Estou só, em um lugar que nem sei pronunciar. Será este o fim do meu sonho?”

Finalmente liberado, chegou a São Paulo sem saber ler, escrever ou falar português. Sentia-se perdido em uma cidade que crescia rapidamente, mas era movido por uma determinação inabalável.

O Fazendeiro

Na estação de imigração, Giuseppe foi notado por Bartolomeu Franco, um fazendeiro de Araraquara, que buscava trabalhadores italianos. Mas as famílias já haviam sido destinadas. Sem alternativas, Bartolomeu aceitou levar Giuseppe que era sozinho e sem família.

A viagem de trem para Araraquara parecia interminável. Quando chegaram ao ponto final da linha férrea, Giuseppe descobriu que o resto do caminho seria feito a pé, através da floresta. A fazenda Monte Alegre era isolada, rodeada por mata virgem. Giuseppe foi um dos primeiros italianos a trabalhar ali, enfrentando condições quase insalubres e jornadas exaustivas.

Uma Nova Comunidade

Após a abolição da escravatura em 1888, a fazenda começou a receber mais imigrantes italianos. Entre eles estava a família Paolon, de Treviso. Giuseppe logo se encantou por Elena Paolon, uma jovem de olhos vivos e sorriso acolhedor. Apesar da resistência inicial do pai dela, o casal casou-se em uma cerimônia simples na pequena capela da fazenda.

Elena trouxe esperança para Giuseppe. Juntos, começaram a construir uma vida sólida, cultivando café, criando algum gado, economizando cada centavo que ganhavam e, aos poucos, adquiriu uma pequena chácara em uma pequena cidade que se formava perto da fazenda.


O Legado

Entre 1890 e 1905, Giuseppe e Elena tiveram oito filhos. A fazenda crescia, assim como a comunidade italiana em Monte Alegre. Giuseppe, que aprendera a ler e escrever com a ajuda de Elena, tornou-se um líder local, mediando conflitos e ajudando os recém-chegados a se adaptarem. Mas, era preciso deixar a fazenda para trabalhar na pequena propriedade adquirida com grande dificuldade.

A saudade da Itália nunca desapareceu, mas o sonho de voltar ficou cada vez mais distante. Giuseppe manteve contato com sua família na Itália por meio de cartas, nas quais narrava as dificuldades e os triunfos de sua jornada. “Aqui não é fácil, mas a terra é generosa com quem trabalha. Estamos construindo algo que nossos filhos e netos poderão se orgulhar.”

Uma Marca no Tempo

Em 1938, aos 72 anos, Giuseppe Morettini faleceu, rodeado por sua grande família. No funeral, muitos relembraram sua coragem e resiliência. O terreno que um dia era mata fechada agora abrigava plantações, casas e uma comunidade vibrante.

No coração da pequena cidade, um pequeno marco foi erguido em sua homenagem, com a inscrição:

Àquele que transformou sonhos em raízes profundas. O legado de Giuseppe Morettini vive em cada colheita e em cada geração.”

A história de Giuseppe tornou-se um símbolo da força e do espírito dos imigrantes italianos no Brasil, que, mesmo diante de adversidades inimagináveis, ergueram suas vidas e deixaram um legado eterno.